Zapraszamy na wystawę "Zabytkowe rowery z XIX w."
06 grudnia 2023
Muzeum Okręgowe w Pile zaprasza do obejrzenia wystawy czasowej pt. „Zabytkowe Rowery z XIX wieku”. Wystawa prezentuje dwadzieścia jeden rowerów z kolekcji Piotra Urbaniaka z Poznania, liczącej trzydzieści rowerów. Początkiem zbioru był zakup roweru typu „bicykl”, który nabyty został we Francji w październiku 2017 r.
Wystawa czynna do 14 stycznia 2024 r.
Rowery, pochodzące z lat 1868-1910 zaprezentowano na wystawie w układzie chronologicznym. Wystawie towarzyszą oryginalne plakaty dwóch francuskich firm rowerowych „Gladiator” (ok. 1900 r.) oraz „Lorette” (ok.1920). Obok oryginalnych plakatów, ściany ozdobiły kopie, plakaty firm produkującej rowery oraz reklamujące rajdy cyklistów.
Najstarszym prezentowanym okazem są dwa rowery paryskiej firmy „Michaux”. Oba charakteryzuje posiadanie drewnianych kół. Pierwszy, pochodzący z 1868 r. jest najstarszym produkowanym seryjnie rowerem na świecie. Produkowano go tylko przez jeden rok. Egzemplarze z tego roku stanowią wielką rzadkość i dumę kolekcjonerów prywatnych i muzeów posiadających ten model. Drugi egzemplarz, pochodzący z 1869 roku, różniący się szczegółami technicznymi, także stanowi wielką rzadkość kolekcjonerską. Ciekawostką obu prezentowanych rowerów jest tak zwany „ruszt” nad przednim kołem, na których często kładziono nogi podczas hamowania pojazdu. Na tylne koło stosowano często klocek hamulcowy.
Dużą grupę pokazywanych obiektów są rowery dziecięce. Najstarszy z nich to czterokołowiec z 1870 r. posiadający formę łabędzia. Jest jedynym znanym egzemplarzem w zbiorach polskich i unikatem w skali światowej. Pełnoplastyczna figura łabędzia wykonana jest z papier mâché.
Następne siedem rowerów to tak zwane „koniki”, gdyż posiadają pełnoplastyczną formę koni. Rower „konik” namalował Claud Monet, który uwiecznił swego młodszego brata Jeana na takim pojeździe. Prezentowane obiekty różnią się wielkością i pochodzą z lat 1870 – 1895. Rowery typu „konik” posiadają napęd na przednie koło. Pozostałe pięć prezentowanych trójkołowych rowerów dziecięcych posiada napęd na jedno tylne koło.
Ciekawym epizodem w rozwoju rowerów były bicykle, produkowane głównie w latach 1875-1885. Charakteryzowały je duże, dochodzące do 180 cm przednie koła. Jazda na tych pojazdach wymagała wielu lat treningu i często kończyła się wypadkami. Dużą trudność stanowiło wsiadanie i zsiadanie. Poprzez zastosowania dużego przedniego koła uzyskiwano większą prędkość co miało rekompensować inne trudności. Na wystawie zaprezentowano trzy kompletne bicykle z około 1880 roku i cztery duże przednie koła.
Ostatnia część wystawy prezentuje trzy rowery z lat 1885-1910. Dwa pierwsze to tak zwane „Safeciaki”. Pierwszy starszy z 1885 r. posiada ramę krzyżową. Drugi rower z 1890 r. ma tak zwaną ramę diamentową. Oba pojazdy posiadają naciąg z drabinkowym łańcuchem. Trzeci rower to pojazd wojskowy, produkcji włoskiej sprzed I wojny światowej. Jego cechą charakterystyczną jest fakt, iż to rower składany. Jest on dostosowany do jazdy po nierównej powierzchni posiada bowiem amortyzatory na przód i tył a przedni hamulec znajduje się w środku ramy pod kierownicą. Zmianę koła dokonywano bez użycia klucza posługując się wystającą wajchą.
Rowery z XIX wieku były towarem luksusowym. Masowa produkcja, szczególnie w okresie międzywojennym doprowadziła do obniżki cen i powszechnej dostępności rowerów. Wystawę uzupełniają pamiątki po pilskich cyklistach. Na kartonowym zdjęciu widzimy postać Teodora Drozdowskiego, sekretarza pilskiej Rady Ludowej w latach 1918-1920, jednego z liderów ruchu polskiego w Pile. Karta pocztowa z 1907 r. prezentuje proporzec organizacji pilskich cyklistów z 1906 r. Osiem kart pocztowych z 1925r. przedstawia rowerowy Rajd wokół Piły.
