Historia muzeum

Muzeum Okręgowe w Pile działa od 15 sierpnia 1975 roku. Powołanie muzeum na obszarze nie będącym wcześniej przedmiotem szerszych badań stanowiło ważne wydarzenie kulturotwórcze w regionie nadnoteckim i całej północnej Wielkopolsce. Pierwszą jego siedzibą zostało niewielkie muzeum biograficzne Stanisława Staszica, kilka lat później, w 1981 r., otrzymało nową lokalizację przy ul. Chopina w Pile, był to budynek dawnego Bractwa Strzeleckiego. Dopiero jednak odrestaurowanie obiektu stanowiącego obecną siedzibę muzeum umożliwiło utworzenie ekspozycji stałej, na której pokazano gromadzone przez lata zbiory.

Siedzibą muzeum od 1997 r. jest obiekt wzniesiony pod koniec XIX wieku, formą architektoniczną nawiązujący do willowego budownictwa włoskiego. Zbudowany w II połowie XIX w. jest obecnie jednym z najstarszych obiektów w mieście, bowiem w wyniku działań wojennych na początku 1945 r. większość zabudowy miejskiej legła w gruzach.

Budynek ma szczególne znaczenie dla historii Piły, ponieważ w latach 1934 – 1939 był siedzibą polskiego konsulatu, będąc jednocześnie jedyną w mieście własnością skarbu państwa polskiego. Konsulat reprezentował interesy Polaków mieszkających w niemieckiej prowincji Marchia Graniczna Poznań – Prusy Zachodnie. W siedzibie konsulatu odbywały się liczne imprezy o charakterze narodowo – patriotycznym, a pracownicy konsulatu inicjowali i wspomagali działalność kulturalną i oświatową wśród Polaków na Pograniczu.

Obecnie pilskie muzeum jest samorządową instytucją kultury Województwa Wielkopolskiego, wpisaną do Państwowego Rejestru Muzeów. Gromadzi zbiory z zakresu archeologii, etnografii, historii i sztuki, które prezentowane są na wystawach stałych i czasowych. Oddziałem Muzeum Okręgowego w Pile jest Muzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią.