Szabla generała Józefa Dwernickiego

Na aktualnej wystawie, pt. „Powstanie Listopadowe 1830-1831 ze zbiorów Marcina Zdrojewskiego” prezentowanej w Muzeum Okręgowym w Pile, wśród kilkuset ciekawych eksponatów na uwagę zasługuje szabla generała Józefa Dwernickiego. Szablę generał podarował swemu adiutantowi Janowi Ostrowskiemu 16 maja 1832 r., gdy obaj wychodzili z więzienia po rocznym internowaniu przez Austriaków. Józef Dwernicki herbu Sas urodził się na Podolu w 1779 r. Był uczniem Szkoły Rycerskiej. W 1806 r. walczył o wyzwolenie ziem polskich. Służył w wojskach Księstwa Warszawskiego. Odbył kampanie 1809 r. i moskiewską 1812 r. Za męstwo dwukrotnie odznaczony złotym krzyżem Virtuti Militari i Legią Honorową, którą osobiście przypiął mu cesarz Napoleon 13 października 1813 r. W 1814 r. walczył pod Lipskiem, wycofując się jako ostatni w straży tylnej. W tym też roku, po klęsce Napoleona, powrócił do kraju i wstąpił w szeregi wojska Królestwa Polskiego. Jego formacją była kawaleria, dla której opracował Regulamin. Dowodził m. in. 2 Pułkiem „Białych” Ułanów. W 1829 r. awansowany do stopnia generała brygady. W Powstaniu Listopadowym walczył m. in. pod Stoczkiem, gdzie 14 lutego rozbił Rosjan. Awansowany do stopnia gen. dywizji. Następnie walczył na Wołyniu. 27 kwietnia 1831 r. przekroczył granicę z Austrią i został internowany. Po internowaniu wyjechał do Francji i był działaczem Wielkiej Emigracji. Mieszkał w Paryżu i Londynie. W 1848 r. otrzymał zgodę na powrót do Galicji. Zamieszkał we Lwowie, a następnie w Łopatynie u swego przyjaciela Adama hr Zamoyskiego, gdzie zmarł 23 listopada 1857 r. Na wystawie obok szabli generała prezentujemy trzy jego wizerunki dwie grafiki i wspaniałą miniaturę.

(opracował: M. Fijałkowski)