Tartak wiejski z okolic Wyrzyska, a Rodzina Blumwe

Tartak wiejski prezentowany w Muzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią pochodzi z początku XX wieku. W środku znajduje się trak horyzontalny wyprodukowany przez bydgoską fabrykę maszyn C. Blumwe i Syn.

Początki fabryki datowane są na rok 1865, kiedy to Carl Blumwe uruchomił w Bydgoszczy przy ul. Jagiellońskiej 12 małą kuźnię. W roku 1872 wyposażono zakład w lokomobilę. Firma zaczęła produkować osie wagonów oraz maszyny dla przemysłu drzewnego. W firmie rodzinnej pracował Carl Blumwe - ojciec i syn - Wilhelm Blumwe.

Wilhelm Blumwe urodził się 11 sierpnia 1853 roku w Erfurcie był synem Louise z d. Heinrich. W Bydgoszczy uczęszczał do Gimnazjum Fryderyka Wilhelma. Egzamin dojrzałości złożył w 1871 roku. Następnie wiele podróżował po Europie ucząc się jednocześnie fachu budowy maszyn. Podczas nauki odwiedził Szwecję, Niemcy, Anglię i Danię. Po powrocie do Bydgoszczy w roku 1878 podjął pracę w fabryce ojca. Wtedy to fabryka w przeciągu 20 lat od założenia zatrudniała już 100 robotników.

W latach 80. XIX w. został wspólnikiem w rodzinnym przedsiębiorstwie. Tytułowany był inżynierem, ale brak jest świadectwa ukończenia przez niego wyższych studiów technicznych. Firma rozrastała się zatrudniała 300 pracowników , a około 1900 roku już 350.

W roku 1887 po śmierci ojca przejął jednoosobowe kierownictwo fabryki. Zmodernizował zakład, zainstalował elektryczne oświetlenie oraz urządzenia transmisyjne. W roku 1896 zbudował nowoczesną jak na tamte czasy odlewnię żelaza. W 1897 roku przekształcił przedsiębiorstwo w spółkę akcyjną , stając się jej dyrektorem. W tym okresie firma przeżywała rozkwit, otworzono przedstawicielstwa w Berlinie, Magdeburgu i Kolonii. Firma Blumwe znana była w całej ówczesnej Europie. Traki i maszyny do obróbki eksportowano m. in. do Chin, krajów Ameryki i Afryki.

Na początku XX wieku kapitał spółki akcyjnej wynosił 1 mln marek. W roku 1901 otrzymał tytuł radcy komercyjnego.

Wilhelm Blumwe działał na polu społecznym i charytatywnym. W roku 1889 każdemu z pracowników fabryki pracującym w niej ponad 10 lat ufundował wkład oszczędnościowy w wysokości 50 marek. Z jego inicjatywy utworzono kasę chorych i kasę pogrzebową. Szczególnie w opiekę brał dzieci swoich pracowników. W roku 1900 utworzył dom opieki dla dzieci. Do dyspozycji dzieci oddał dużą willę z ogrodem przy ulicy Nakielskiej na Wilczaku. Przebywało tam stale 120 dzieci pod opieką sióstr –diakonisek. W 1902 roku otworzył zakład kształcenia diakonisek- wychowawczyń przedszkolnych, na którą siedzibą przekazał domek przy ul. Nakielskiej.

Przez wiele lat działał w bydgoskiej Izbie Handlowej od 1897 roku był członkiem zarządu. Udzielał się również w pracach Towarzystwa Historycznego Obwodu Nadnoteckiego oraz Niemieckiego Towarzystwa Sztuki i Wiedzy. W latach 1896-1897 wybudował willę przy ul Gdańskiej 58, obecnie siedziba Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy, gdzie zamieszkał wraz z żoną i matką.

Wilhelm Blumwe od 1880 roku był żonaty z Marie Christiane Clarą z d. Strelow, córką Juliusa Strelowa właściciela bydgoskiego browaru. Małżeństwo było bezdzietne.

Po odzyskaniu niepodległości w roku 1921 firma przeszła w ręce polskie. Po roku 1945 tradycje firmy rodzinnej Blumwe i Syn kontynuuje do dziś Fabryka Obrabiarek Drewna znajdująca się na ulicy Nakielskiej w Bydgoszczy.

W 2012 roku nazwano jego nazwiskiem jedną z ulic na terenie Bydgoskiego Parku Przemysłowo- Technologicznego.

(Magdalena Dróbkiewicz)