Głównym obszarem zainteresowań działu archeologicznego Muzeum Okręgowego w Pile jest strefa dorzecza środkowej i dolnej Noteci. Pod względem administracyjnym są to obecnie tereny przede wszystkim czterech powiatów: chodzieskiego, czarnkowsko-trzcianeckiego, pilskiego i złotowskiego. Z tak zakreślonych granic pochodzi zdecydowana większość ze zgromadzonych dotąd eksponatów.
W przeciwieństwie do innych działów muzealnych, z racji swej specyfiki zbiory archeologiczne kształtowane były i są w sposób nie zawsze planowany, można by rzec – żywiołowy. Zgromadzone zabytki pozyskano przede wszystkim drogą różnego rodzaju badań terenowych: powierzchniowych, interwencji po otrzymanych zgłoszeniach, planowych stacjonarnych wykopaliskowych oraz ratowniczych. Drugi sposób powiększania zbiorów to przekazy i dary. Zazwyczaj trafiały przede wszystkim poprzez struktury konserwatorskie – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu, Delegatura w Pile oraz od osób prywatnych. Co warto podkreślić, tych ostatnich nieustannie przybywa.
GRUPY ZBIORÓW
Jakkolwiek w strukturze zbiorów działu archeologicznego trudno jest wyróżnić kolekcje – w klasycznej definicji tego terminu, to jednak wyodrębnić można pewne grupy wyraźnie wyodrębniające się na tle innych.